Uçak bileti bileti aldım ama uçağa alınmadım. Overbook dediler. Overbook (Overbooking) ne demek?
Havayolu firmaları satışa sunduğu seferin biletlerine ek olarak, yolcuların uçağı kaçırma, geç gelme ya da zamanında yapmadığı check-in işlemlerinden dolayı uçağın kapasitesinin üstünde yaptığı bilet satışıdır.
Uçağa alınmama (overbooking) tazminatı, havayolu şirketlerinin mağdur ettiği yolcular için düzenlenen kanuni bir haktır. Uygulamada gerekli şartları yerine getirmesine rağmen uçağa alınmayan kişiler overbooking tazminatı alabilir.
Bu tür durumlar için overbooking tazminatı başta olmak üzere yolcuya tanınan çeşitli haklar vardır. Bunlar genel olarak 28131 Resmi Gazete sayılı Havayolu ile Seyahat Eden Yolcuların Haklarına Dair Yönetmelik düzenlemesinde yer alır.
Aşağıda bahsedeceğimiz haklardan, herhangi ekstra bir problem olmamasına rağmen uçağa alınmayan kişiler yararlanır. Havayolu firması haklı nedenlerle yolcuyu uçağa almazsa, yolcu uçağa alınmama tazminatından (overbooking) yararlanamaz. Örnek vermek gerekir ise yurt dışına çıkış yasağı olan yolcunun bu sebeple uçağa alınmaması.
Havayolu Firmaları Neden Fazla Koltuk Satışı Yapar?
Havayolu şirketlerinin bunu yapmasında birçok neden bulunmaktadır. Bunlardan bazıları;
- Biletli yolcuların uçuştan önce biletini iptal etmesi,
- Biletli yolcuların uçuşa gelmemesi,
- Biletli yolcuların uçuştan önce biletini başka bir uçuşla değiştirmesi,
- Gelmeyen yolculardan oluşan zarar kaybını önlemek.
Yukarıda belirtilen nedenlerden ötürü hemen hemen her hava yolu firması her uçuş için fazladan 10-40 arası fazladan bilet satmaktadır. Bu durum IATA(Uluslararası Hava Taşımaclığı Birliği)’nın hava yollarına sağladığı bir seçenek. Çünkü uçakta boş koltuk olması durumunda havayolu şirketleri ciddi bir şekilde zarar ediyor. Bu nedenle koltuk sayısından fazla satış yaparak hava yolları gelmeyen yolculara karşı kendilerini bir nevi ekonomik anlamda garanti altına almış oluyorlar.
Uçağın Kapasitesini Aşacak Kadar Yolcu Gelmesi Halinde Havayolu Şirketi Ne Yapacaktır?
Uçağın kapasitesini aşacak kadar yolcu geldiğinde ve yolculardan bir veya birkaçı uçağa alınmadığında havayolu şirketinin izleyeceği adımlar bulunmaktadır. Bu durumda havayolu şirketi öncelikle yolculara bir sonraki veya başka bir uçuşa gönüllü olarak kalmak isteyen olup olmadığı sormalıdır.
Gönüllü Varsa
Overbooking halinde uçuşa kapasitesinden daha fazla kişi gelmişse havayolu şirketi öncelikle yolculardan bir sonraki veya başka bir uçuşa gönüllü olarak kalmak isteyen yolcuların olup olmadığını sorar. Bu yolculara tanınacak imkanları hakkında bilgi verir.
Bu şekilde gönüllü olan yolcuya şu haklar tanınır:
- Yolculuğun tamamlanmayan kısım yahut kısımları ile kişinin planladığı yolculuğun yerine getirilmesinin artık bir önemi kalmaması halinde yolculuğun tamamlanan kısım veya kısımları için, bilet bedelinin hepsinin satın alındığı bedel karşılığında nakit veya banka havalesi, banka ödeme emirleri, çek ile ödenmesi yahut kişinin imzalı onayının olması halinde yolculuk fişleri ve/veya diğer hizmetler şeklinde en geç 7 günlük süre içinde iade edilmesi, bununla birlikte yolculuğun başlangıç noktasına ilk fırsatta geri dönmesini sağlayacak bir uçuşun bedelsiz sağlanması.
- Benzer şartlar altında, en yakın fırsatta son varış yerine planlanan güzergâh değişikliğinin sağlanması.
- Son varış yerine, boş koltuk durumuna göre, kişinin onaylayacağı daha sonraki bir tarihte, benzer taşıma şartları altında güzergâh değişikliğinin yapılması.
Gönüllü Yoksa
Uçuşun yapılabilmesi için bu hakları tercih ederek uçuş hakkından vazgeçen yolcu çıkmazsa, havayolu şirketi kendisi hangi yolcuları uçağa kabul etmeyeceğini kendisi belirler.
Bu durumda uçağa kabul edilmeyen yolcuya bazı haklar tanınır. Bunları şu şekilde sıralayabiliriz:
- Öncelikle niteliğine uygun düştüğü ölçüde yukarıda gönüllü olarak kalan kişiye tanınan hakların tamamı bu kişilere sağlanmak zorundadır.
- Kişilerin bekletildiği süre zarfında yeme – içme ve konaklama giderleri karşılanır.
- Ayrıca yönetmelikte miktarları yazan overbooking tazminatı ödenir. Tazminat tablosu aşağıdadır.
Yönetmelikte yer alan overbooking tazminatı şu şekildedir:
Overbooking Tazminatı | %50 İndirimli Ödeme | ||
| İç hat uçuşları için | 100 Avro | – | |
| 1500 km ve daha az dış hat için | 250 Avro | 2 saat içerisinde alternatif uçuş sunulursa | |
| 1500 – 3500 km arası dış hat için | 400 Avro | 3 saat içerisinde alternatif uçuş sunulursa | |
| 3500 km ve üstü dış hat için | 600 Avro | 4 saat içerisinde alternatif uçuş sunulursa | |
Yönetmelikte yazan overbooking tazminatı sadece kanuni bir miktar ödemedir. Bu miktarın kişinin zararını karşılamaması halinde dava açılarak fazlaya dair zararların talep edilmesi mümkündür. Bu davada zararın ödeme yapılan miktardan daha fazla olduğu ispatlanarak fazlaya dair alacak talep edilmektedir.
Overbooking Tazminat Davası Nedir?
Yukarıda bahsettiğimiz tazminat miktarları derhal yolcuya ödenecek asgari miktarlardır. Asıl overbooking tazminatı olarak nitelendirdiğimiz husus ise genel yetkili mahkemelerde açılacak olan overbooking tazminatı davasıdır.
NOT: Overbooking durumlarında alanında deneyimli avukatlardan tavsiyeler alarak hareket etmeniz alacağınız tazminat miktarını doğrudan etkileyeceğinden alanında uzman avukatlarla hareket etmeniz tavsiye edilir.
NOT: Tarafımız sormak istediğiniz hususları Avukata Sor kısmımızdan sorabilirsiniz.