İŞ DAVALARINDA ZORUNLU ARABULUCULUK
7036 Sayılı Kanun’un 3. Maddesi uyarınca işe iade davaları da dahil olmak üzere, bireysel-toplu iş sözleşmesine dayanan tüm işçi veya işveren alacağı ve tazminatı talepli davalarda önce arabulucuya başvurulması bir dava şartı olarak kabul edilmiştir.
Ayrıca düzenlenen “arabuluculuk dava şartı”nın yokluğu halinde davalar usulden reddedilmektedir. Davaların reddolunmaması için öncelikle arabuluculuk yoluna başvurmak gerekmektedir.
*İş kazası veya meslek hastalığından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat ile bunlarla ilgili tespit, itiraz ve rücu davaları hakkında zorunlu arabuluculuk şartı bulunmamaktadır.
Arabuluculuk başvurusu, karşı tarafın (işçi veya işverenin) yerleşim yerindeki veya işyerinin bulunduğu yerdeki arabuluculuk bürosuna, arabuluculuk bürosu kurulmayan yerlerde ise görevlendirilen yazı işleri müdürlüğüne yapılır. Karşı tarafın görevlendirilen arabuluculuk bürosunun yetkisine itiraz hakkı vardır, itirazlar büronun bulunduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesince karara bağlanır.
Arabulucu, tamamen tarafsızlık içerisinde, tarafları görüştürüp müzakere etmelerini sağlayan kişidir. Uyuşmazlık için görevlendirilecek arabulucu, Arabuluculuk Komisyon Başkanlıkları’na bildirilen listeden büro tarafından seçilir. Görevlendirilen arabulucu Hukuk Fakültesi mezunu ve en az 5 yıllık kıdem sahibi olmalıdır.
Arabulucu, yapılan başvuruyu görevlendirildiği tarihten itibaren üç hafta içinde sonuçlandırır. Bu süre zorunlu hâllerde arabulucu tarafından en fazla bir hafta uzatılabilir.
Arabuluculuk görüşmelerine taraflar bizzat veya kanuni temsilcileri ve avukatları aracılığıyla katılabilirler. İşçi veya işverenin geçerli bir mazeret göstermeksizin ilk toplantıya katılmaması halinde arabuluculuk faaliyetinin sona erer. Bu durum arabuluculuk son tutanağında belirtilir. Arabulucuk görüşmesine mazeretsiz olarak katılmayan taraf sonradan açılacak olan davada haklı çıksa dahi yargılama giderinin tamamını ödemek zorunda kalır.
(31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile diğer sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklanan uyuşmazlıklarda arabuluculuk şartı yoktur. Dava açılmadan önce SGK’ya başvurmak gerekmektedir. Diğer kanunlarda öngörülen süreler saklı kalmak kaydıyla SGK’ya yapılan başvuruya altmış gün içinde Kurum tarafından cevap verilmezse talep reddedilmiş sayılır. SGK’ya karşı dava açılabilmesi için taleplerin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması şarttır.)