Medeni Kanuna göre tedbir, iştirak, yardım ve yoksulluk nafakası başta olmak üzere birçok çeşit nafaka türleri mevcuttur:
- Tedbir Nafakası: boşanma davasının açılmasıyla birlikte hâkim tarafından hükmedilen ve gerekli görüldüğü hallerde dava sonucu kesinleşinceye kadar devam edebilen, tarafların boşanma sürecinde yaşam standartlarının olumsuz yönde değişmemesi açısından verilen bir nafaka türüdür.
- İştirak Nafakası: Boşanma davası neticesinde velayeti kendisine verilmeyen eş aleyhine, ergin olmayan çocuk lehine herhangi bir talep olmaksızın da hâkim tarafından hükmedilen nafaka türüdür.
- Yoksulluk Nafakası: Evliliğin boşanma kararı ile bitmesi nedeniyle yoksulluğa düşecek eş lehine, diğer eş aleyhine hükmedilen nafakadır.
- Yardım Nafakası: Yardım nafakasının boşanma davası veya evlilik ile bir ilişkisi yoktur. Bir kimsenin, yardım etmediği takdirde yoksulluğa düşecek olan altsoy ve üstsoyu ile kardeşlerine ödediği nafaka çeşididir.
Boşanan eşlerden biri mahkeme tarafından hükmedilen nafakanın yetmemesi durumunda nafaka artırım davası açılabilir.
Türk Medeni Kanunu Madde 176/4 “Tarafların mali durumlarının değişmesi veya hakkaniyetin gerektirdiği hallerde iradın artırılması veya azaltılmasına karar verilebilir.” Ve Türk Medeni Kanunu Madde 331 ‘’Durumun değişmesi halinde hâkim, istem üzerine nafaka miktarını yeniden belirler veya kaldırır’’ Hükümlerinde de anlaşılacağı üzere hâkim nafakanın arttırılmasına veya azaltılmasına karar verilebilir. Söz konusu davada tarafların değişen mali durumları göz önüne alınmaktadır.
Yukarıda ki madde metninden de anlaşılacağı üzere eşlerden birinin maddi durumun da değişiklik olması gerekmektedir.
Durumun değişmesini ortaya koyabilecek bazı değişiklikler:
- Nafaka veren eşin gelirinin değişmesi (Artmışsa nafaka artırılabilir, azalmışsa nafaka azaltılabilir).
- Nafaka yükümlüsünün bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısının artması ya da azalması.
- Nafaka ödenen kişinin ihtiyaçlarının artması ya da azalması: Örneğin yoksulluk nafakası olarak eşe 800 TL verilirken, nafaka alan eşin kaldığı evin kirasının yükselmesi belirlenmesi halinde yoksulluk nafakasının arttırılması talep edilebilir.
- Yoksulluk nafakası ödenen kişinin yoksulluktan kurtulması, iş bulması, evlenmesi, hallerinde de yoksulluk nafakası kaldırılabilir.
Boşanma davalarında nafakaya ilişkin olarak hükmedilen kararların diğer kararlara göre farkı kesin hüküm özelliği yoktur. Yaşam standartlarında yaşanabilecek farklılıklar veya ekonomik şartlarda oluşabilecek hareketlilikler sebebiyle, mahkeme tarafından takdir edilen nafaka miktarının günün şartlarına istinaden çok az rakamlarda kalması riski kanun koyucu tarafından göz önünde bulundurulmuş ve bu sebeple nafaka artırım davası adı verilen müessese düzenlemiştir. Örneğin son yıllarda yaşanan enflasyon oranlarının yüksek olması nafaka miktarının yükseltilmesi için bir sebep olabilmektedir.
Anlaşmalı boşanma davalarında, tarafların boşanabilmesi için hem iştirak hem de yoksulluk nafakası miktarında anlaşmış olmaları şarttır. Ancak bu anlaşma, sonradan açılacak nafaka artırımı davasına engel olmaz. Anlaşmalı boşanma ile anlaşılan nafakanın artırılması da talep edilebilecektir.
Nafaka Artırım Davasında Görevli ve Yetkili Mahkeme Hâkimin, nafakanın artırılması şeklinde karar verebilmesi için nafaka artırım talep eden dava açılması gerekiyor. Bu davada yetkili mahkeme nafaka alacaklısının oturduğu yerde bulunan Aile Mahkemesidir.
NOT: Tarafımız sormak istediğiniz hususları Avukata Sor kısmımızdan sorabilirsiniz. Karal Hukuk Bürosu olarak İstanbul Büyükçekmece merkezli ofisimizde Nafaka Artırılması konusunda uzman kadromuz ile sizlere hizmet vermekteyiz.